مجله اینترنتی روزساز روزتان را با روزساز بسازید، مطالب خواندنی و مفید در موضوعات مختلف
زنان همیشه در جامعه از جایگاه اجتماعی پایینتری نسبت به مردان برخوردار بودهاند و دستاوردها و موفقیتهای آنان نادیده گرفته شده است. ما در این مطلب از مجله اینترنتی روزساز، میخواهیم با معرفی چند زن توانمند که موفق به کسب جایزه نوبل شدهاند بتوانیم نقش کوچکی در رسیدن زنان به جایگاه اجتماعی برحق خود ایفا کرده باشیم؛ و نگذاریم قدرت زنها در جابهجایی سطح علم و دانش نادیده گرفته شود.
مریم میرزاخانی ریاضیدان ایرانی
متولد ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ در تهران، در خانوادهای با علاقه به ریاضیات بزرگ شد. پدرش مهندس برق بود. او اولین زن برنده جایزه فیلدز برای (تحقیق در زمینه دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضای پیمانهای آنها) بود. مریم در دوران نوجوانی در المپیادهای بینالمللی ریاضی در سالهای ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ مدال طلای دانشآموزان دبیرستانی را کسب کرد و در سال ۱۹۹۵ به نمره عالی دست یافت. او فارغ التحصیل رشته ریاضی از دانشگاه صنعتی شریف تهران در سال ۱۹۹۹ شد. و ۵ سال بعد مدرک دکتری خود را گرفت.
سازمان ملل متحد میرزاخانی را در فهرست هفت دانشمند زن تأثیرگذار خود در سال ۲۰۱۹ قرار داد. زادروز او در ۱۲ می توسط شورای بینالمللی علوم به عنوان روز جهانی زنان در ریاضیات نامگذاری شده است. این زن ریاضیدان افسانهای سرانجام در ۱۴ جولای ۲۰۱۷ پس از مبارزه با سرطان در سن ۴۰ سالگی درگذشت.
انوشه انصاری زنی که سفری به ایستگاه فضایی داشت
متولد ۲۱ شهریور ۱۳۴۵ در مشهد، اولین زن گردشگر فضایی، اولین فرد ایرانی تبار و اولین زن مسلمانی بود که به فضا رفت. انوشه در نوجوانی از ایران به آمریکا مهاجرت کرد. او در سال ۱۹۸۸ مدرک لیسانس مهندسی الکترونیک و کامپیوتر و مدرک کارشناسی ارشد مهندسی برق خود را گرفت؛ در حالی که تمام وقت در MCI Communications کار میکرد. او در سال ۱۹۹۳ به همراه همسر و برادر همسرش، شرکت Telecom Technologies را بنیانگذاری کردند.
در اوایل سال ۲۰۰۶ او آموزش پروازهای فضایی را در شهر ستاره روسیه آغاز کرد که در اصل به عنوان پشتیبان انوموتو دایسوکه، تاجر ژاپنی بود. هنگامی که انوموتو به دلایل پزشکی از پرواز در این ماموریت محروم شد، انصاری جایگزین او در خدمه پرواز سایوز TMA-9 شد.
استر دوفلو (Esther Duflo) برنده جایزه نوبل اقتصاد
(متولد ۲۵ اکتبر ۱۹۷۲، پاریس، فرانسه)، اقتصاددان فرانسوی-آمریکایی که به همراه آبیجیت بانرجی و مایکل کرمر برنده جایزه اقتصاد برای کشف (رویکردی جدید برای کاهش فقر جهانی) شدند. دوفلو، بانرجی و کرمر که اغلب با یکدیگر کار میکردند، بر مشکلات نسبتاً کوچک و خاص که به فقر کمک میکردند تمرکز کردند و بهترین راهحلهای خود را از طریق آزمایشهای میدانی با طراحی دقیق شناسایی کردند که در طول دوره در چندین کشور با درآمد کم و متوسط انجام دادند.
یویو تو (Tu Youyou) برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی
(متولد ۳۰ دسامبر ۱۹۳۰، نینگبو، استان ژجیانگ، چین)، دانشمند و شیمیدان گیاهی چینی که به دلیل جداسازی و مطالعه روی ماده ضد مالاریا، که بعدها به عنوان آرتمیسینین شناخته شد، یکی از موثرترین داروهای مبارزه با مالاریا در جهان شناخته شد. یویو تو برای اکتشافات خود جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی ۲۰۱۵ را دریافت کرد.
او در بخش داروسازی کالج پزشکی پکن تحصیل کرد. پس از اخذ مدرک در آنجا در سال ۱۹۵۵، او برای پیوستن به مؤسسه ماتریا مدیکا در آکادمی طب سنتی چینی (که بعداً آکادمی علوم پزشکی چین شد) انتخاب شد. از سال ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۲، او در یک دوره آموزشی تمام وقت در استفاده از طب سنتی چینی شرکت کرد که برای محققانی با دانش طب غربی طراحی شده بود. این دوره پایهای را برای استفاده بعدی او از دانش پزشکی سنتی چین در کشف داروهای مدرن فراهم کرد.
شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل
دکتر شیرین عبادی در ۳۱ خرداد ۱۳۴۶ در همدان به دنیا آمد. پدرش، استاد محمدعلی عبادی، مدرس حقوق تجارت بود. کتاب «حقوق تجارت» او بعدها توسط دخترش شیرین ویرایش و به روز شد. دکتر عبادی دارای دکترای حقوق از دانشگاه تهران و استاد دانشگاه بود. او بیش از ۷۰ مقاله و ۱۳ کتاب به جنبههای مختلف حقوق بشر منتشر کرده است که برخی از آنها توسط یونیسف منتشر شده است. در سال ۲۰۰۴، او توسط مجله فوربس به عنوان یکی از ۱۰۰ زن قدرتمند جهان معرفی شد. در ژانویه ۲۰۰۶، برنده جایزه صلح نوبل برای ( فعالیتهایش در زمینه حقوق زنان و کودکان) شد.
دوریس لسینگ ( Doris Lessing) برنده جایزه نوبل ادبیات
(متولد ۲۲ اکتبر ۱۹۱۹ کرمانشاه، ایران – درگذشته ۱۷ نوامبر ۲۰۱۳، لندن، انگلستان) خانواده او در زمان تولد او در ایران زندگی میکردند اما به زیمباوه نقل مکان کردند. او در سال ۱۹۴۹ به انگلستان رفت و در آنجا زندگی کرد. او در سال ۱۹۹۴ جلد اول زندگینامه خود را تحت عنوان (زیر پوست من) منتشر کرد. جلد دوم، (راه رفتن در سایه)، در سال ۱۹۹۷ منتشر شد.
لسینگ در سال ۲۰۰۷ جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد. در اعطای جایزه، آکادمی سوئد او را به عنوان “آن حماسه پرداز زن توصیف کرد که، آتش و قدرت بینش، تمدنی تقسیم شده را مورد بررسی قرار داده است. لسینگ در سن ۸۷ سالگی، مسنترین فردی بود که جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد. لسینگ در سال ۲۰۰۱ جایزه دیوید کوهن را برای یک عمر دستاورد در ادبیات بریتانیا دریافت کرد. در سال ۲۰۰۸، تایمز او را در فهرست “۵۰ نویسنده برتر بریتانیایی از سال ۱۹۴۵” در رتبه پنجم قرار داد.
دونا استریکلند (Donna Strickland) برنده جایزه نوبل فیزیک
(متولد ۲۷ مه ۱۹۵۹،کانادا)، استاد دپارتمان فیزیک و نجوم در دانشگاه واترلو است و یکی از دریافت کنندگان جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۸ برای روشهایش در تقویت پالسهای نوری فوق کوتاه بود. او پس از ماری کوری (۱۹۰۳) و ماریا گوپرت مایر (۱۹۶۳) سومین زنی بود که جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرد. دونا به همراه جررارد مورو، استاد راهنمای دکترای او تحقیق برنده نوبل را در سال ۱۹۸۵ منتشر کردند، این تحقیقات امروزه کابردهای متععدی در صنعت و پزشکی دارد؛ از جمله بریدن قرنیه بیمار در جراحی لیزر چشم، و ماشینکاری قطعات شیشهای کوچک برای استفاده در تلفنهای همراه.
امانوئل شارپنتیر (منبعEmmanuelle Charpentier) و جنیفر دودنا (Jennifer Doudna)
این دو زن توانمند جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۰ را برای کشف یکی از تیزترین ابزارهای فناوری ژن: قیچی ژنتیکی CRISPR/Cas9 دریافت کردند. محققان میتوانند از این برای تغییر DNA حیوانات، گیاهان و میکروارگانیسم ها با دقت بسیار بالا استفاده کنند. این فناوری علوم زیستی مولکولی را متحول کرده است، فرصتهای جدیدی را برای اصلاح گیاهان به ارمغان آورده است، به درمانهای بدیع سرطان کمک میکند و ممکن است رویای درمان بیماریهای ارثی را محقق کند.
