طرز فکر رشد چیست و چگونه می‌توان آن را توسعه داد؟

طرز تفکر ما در مورد خود و توانایی‌هایمان می‌تواند تأثیر بسزایی بر عملکرد ما، در محل کار، در طول تحصیل و در زندگی روزمره داشته باشد. با این حال، همه وقت نمی‌گذارند تا به طرز فکر خود، فکر کنند و ممکن است در مورد مهارت‌های خود فرضیاتی داشته باشند که می‌تواند منفی باشد. پس طرز فکر رشد چیست؟ و چگونه می‌تواند به ما در رسیدن به اهدافمان کمک کند؟ در این مطلب، تعریف ذهنیت رشد، تفاوت آن با ذهنیت ثابت و اینکه چگونه می‌توانید برای ایجاد یک ذهنیت رشد کار کنید را بررسی می‌کنیم.

طرز فکر رشد چیست؟

ذهنیت و طرز فکر مجموعه‌ای از باورهایی است که افراد در مورد خود دارند. ذهنیت رشد بر این باور است که شما می‌توانید مهارت‌ها و استعدادهای خود را از طریق سخت کوشی، استراتژی‌های صحیح و راهنمایی دیگران توسعه دهید. اصطلاح ذهنیت رشد توسط روانشناس آمریکایی پروفسور کارول دوک در کتاب طرز فکر: روانشناسی جدید موفقیت در سال ۲۰۰۶ ابداع شد. کار او بررسی کرد که چگونه باور اساسی یک فرد در مورد هوش و توانایی یادگیری خود می‌تواند بر عملکردش تأثیر بگذارد.

مطالعات او نشان می‌دهد کسانی که معتقدند می‌توانند استعدادهای خود را شکوفا کنند، بیشتر از کسانی که احساس می‌کنند توانایی‌هایشان ذاتی و ثابت است، به موفقیت می‌رسند. کسانی که ذهنیت رشد دارند به جای موانع، فرصت‌ها را می‌بینند و ترجیح می‌دهند به جای ماندن در منطقه آسایش، خود را برای یادگیری بیشتر به چالش بکشند.

همان‌طور که پروفسور دوک توضیح می‌دهد:

این طرز فکر رشد مبتنی بر این باور است که ویژگی‌های اساسی شما چیزهایی هستند که می‌توانید با تلاش خود پرورش دهید. اگرچه افراد ممکن است از هر نظر متفاوت باشند. استعدادها و استعدادهای اولیه، علایق یا خلق و خوی افراد همه می‌توانند از طریق کاربرد و تجربه تغییر کنند و رشد کنند. آنچه از این نقل قول مشخص است این است که هر یک از ما می‌توانیم یک ذهنیت رشد داشته باشیم و درک این واقعیت گاهی اوقات نیمی از کار است.

تفاوت ذهنیت رشد با ذهنیت ثابت:

نقطه مقابل طرز فکر رشد، ذهنیت ثابت است. در حالی که اولی بر بهبود و توسعه خود در طول زمان متمرکز است، یک طرز فکر ثابت اساساً بر این باور است که توانایی‌ها ذاتی و از بدو تولد ثابت هستند. یک طرز فکر ثابت به معنای اعتقاد به طبیعت بر پرورش است. کسانی که ذهنیت ثابتی دارند معتقدند که هر فردی ویژگی‌هایی مانند هوش، استعدادها و ویژگی‌های شخصیتی را به ارث می‌برد. کسانی که احساس می‌کنند ویژگی‌هایشان منحصر به ترکیب ژنتیکی است، عموماً احساس می‌کنند که این ویژگی‌ها در طول زندگی‌شان تقریباً ثابت می‌مانند.

ثابت شده است که چنین طرز فکری در تنظیمات خاصی محدود کننده است. طبق تحقیقات اولیه دکتر دوک، کسانی که ذهنیت ثابتی دارند بیشتر به دنبال فرصت‌هایی برای نشان دادن نقاط قوت خود هستند. او ادامه می‌دهد که چنین رویکردی به زندگی می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. اگر چه ریسک‌های کم‌تری می‌پذیرند، اما افراد با ذهنیت ثابت می‌توانند فرصت‌ها و فرصت‌های یادگیری و رشد را از دست بدهند.

نمونه‌های ذهنیت رشد:

برای درک بیشتر این‌که یک طرز فکر رشد چگونه به نظر می‌رسد، ارزش دارد چند نمونه از این دو رویکرد متفاوت را برجسته کنیم. چند مثال موقعیتی مفید وجود دارد:

این مثال‌ها تفاوت‌های ذهنی را نشان می‌دهد. با یک رویکرد ذهنیت ثابت، به راحتی می‌توان موفقیت و شکست را به توانایی ذاتی نسبت داد. شما ممکن است با انجام کارهایی که می‌دانید با آن‌ها راحت هستید، به دنبال اطمینان باشید. با یک طرز فکر رشد، می‌توانید سخت کوشی خود را تشخیص دهید و زمانی که به موفقیت‌هایتان دست نیافته‌اید، برای پیشرفت تلاش کنید. ممکن است به دنبال چالش‌ها باشید، به خصوص زمانی که فرصت یادگیری چیز جدیدی را دارید.

همان‌طور که تا الان متوجه شده‌اید طرز فکر افراد تاثیر زیادی در زندگیشان دارد برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مطلب تاثیرات طرز فکر افراد بر زندگیشان را مطالعه کنید.

۱۰ راه برای ایجاد ذهنیت رشد:

اگر احساس می‌کنید که ذهنیت رشد چیزی است که می‌خواهید آن را هدف قرار دهید، راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید آن را توسعه دهید. با این حال، مهم است که بدانیم، طبق تحقیقات دکتر Dweck، هیچ کس ذهنیت کاملاً ثابت یا کاملاً رشدی ندارد. اکثر آن‌ها جایی در وسط هستند. به طور مشابه، شایان ذکر است که همه نمی‌توانند به همه چیز دست یابند. سخت کوشی، فداکاری و نگرش، همگی می‌توانند به موفقیت کمک کنند، اما هر کدام از ما محدودیت‌هایی داریم. علاوه بر این، عوامل دیگری به جز طرز فکر، اغلب نتایج مثبت را تعیین می‌کنند.

با تمام آنچه گفته شد، ما راه‌هایی را برای کار بر روی ایجاد یک ذهنیت رشد بیان می‌کنیم. برخی از این موارد عبارتند از:

۱. ذهنیت خود را شناسایی کنید:

با در نظر گرفتن این‌که در حال حاضر چگونه با چالش‌ها برخورد می‌کنید، چه در محل کار و چه در تحصیل، می‌توانید طرز فکر فعلی خود را تعیین کنید. برای مثال، می‌توانید از خود بپرسید که آیا جملاتی مانند «من یک انسان طبیعی هستم» یا «یاد گرفته‌ام که با مردم خوب کار کنم» را می‌گویید؟ یا می‌گویید، “او یک رهبر طبیعی است”، یا “او به سمت نقش رهبری پیش رفت”؟

پرسیدن چنین سؤالاتی در مورد رویکرد خود به جهان می‌تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید که آیا بیشتر از یک ذهنیت ثابت یا رشد برخوردار هستید. چنین آگاهی اولین قدم به سوی ایجاد تغییرات است که می‌تواند به شما کمک کند تا حرفه خود را دوباره تصور کنید.

۲. به پیشرفت‌های خود نگاه کنید:

به چیزی فکر کنید که الان در آن بهتر از گذشته هستید؟ چه چیزی قبلا برای شما مشکل بود؟ چرا الان راحت‌تر است؟ و چگونه به چنین تغییری دست یافتید؟ این افکار می‌توانند شما را ترغیب کنند که در مورد زمان و تلاشی که برای بهبود در زمینه‌های خاص صرف کرده‌اید فکر کنید، نشانه‌های یک طرز فکر رشد.

۳. موفقیت دیگران را مرور کنید:

سعی کنید به کاری فکر کنید که دیدید شخص دیگری برخلاف احتمال انجام می‌دهد. به این فکر کنید که آن‌ها چگونه به موفقیت خود دست یافته‌اند و این در مورد توانایی آن‌ها در توسعه توانایی‌های خود چه می‌گوید.

 

۴. به دنبال بازخورد باشید:

چه در یک پروژه موفق بوده‌اید یا نه، جستجوی بازخورد از دیگران راه خوبی برای ایجاد ذهنیت رشد است. آن‌ها ممکن است در مورد این‌که کجا پیشرفت کرده‌اید یا چه چیزی در شما نیاز به بهبود دارد بینشی به شما بدهند.  این می‌تواند به نوبه خود، به شما در تعیین اهدافتان برای بهبود کمک کند.

۵. از قدرت “هنوز” استفاده کنید:

«هنوز» مفهومی است که دکتر دوک در طی یک سخنرانی TEDx درباره آن صحبت کرد. اساساً، این بخش از یک طرز فکر ثابت در مورد درک این موضوع است که مهارت‌ها یا موضوعاتی وجود خواهند داشت که هنوز در آن‌ها خوب نیستید. با این حال، با کار و پشتکار می‌توانید در این زمینه‌ها پیشرفت کنید. ایجاد یک ذهنیت رشد به معنای درک این نکته است که نقاط ضعف شما نقاط قوتی هستند که لزوماً هنوز آن‌ها را توسعه نداده‌اید.

۶. چیز جدیدی یاد بگیرید:

یک فعالیت کاملاً جدید را امتحان کنید و خود را به چالش بکشید تا چیزی را یاد بگیرید که در آن مهارت ندارید. می‌توانید با یادگیری یک زبان جدید، انتخاب یک ساز یا درک اصول اولیه اقتصاد شروع کنید. با عادت کردن به خارج شدن از منطقه راحتی خود، می‌توانید ذهنیت رشد خود را توسعه دهید و برای یادگیری مهارت‌های جدید اماده‌تر باشید.

۷. اشتباه کنید:

شما قرار نیست با اولین تلاش خود همه چیز را درست انجام دهید. به خودتان اجازه دهید که اشتباه کنید و سپس از آن اشتباهات درس بگیرید. به جای این‌که فکر کنید اشتباهات برابر با ناتوانی هستند، آن‌ها را بخشی از فرآیند یادگیری در نظر بگیرید. اشتباهات به شما این شانس را می‌دهند که تشخیص دهید در کجا ممکن است ضعف یا عدم درک داشته باشید و برای بهبود این زمینه‌ها سخت تلاش کنید.

۸. با خودتان مهربان باشید:

به جای سرزنش کردن خود به خاطر اشتباهاتتان، سعی کنید با خود همان‌طور که با بقیه رفتار می‌کنید، رفتار کنید. مثلا اگر قرار باشد کسی را که در کاری شکشت خورده یا ناامید شده است را دلداری دهید آیا به او می‌گویید که انجام این کار بی‌فایده است یا تشویقش می‌کنید که یاد بگیرد؟

هوشیار بودن می‌تواند به شما در بهبود ارتباطات، روابط و عاطفی کمک کند. همچنین می‌تواند به شما کمک کند تا افکاری را که با یک طرز فکر ثابت مرتبط هستند شناسایی کرده و از آن‌ها دور شوید.

۹. به نمونه‌ها نگاه کنید:

اگر می‌خواهید یک ذهنیت رشد ایجاد کنید، می‌توانید به کسانی به کسانی که دارای طرز فکر رشد هستند دقت بیشتری کنید. چه نمونه‌هایی از کارشناسانی مانند دکتر دوک باشد یا از طریق نگاه کردن به افرادی که از قبلاً می‌شناسید، فرصت‌هایی برای یادگیری از دیگران وجود دارد. بررسی کنید که آن‌ها چه می‌کنند و چگونه با چالش‌ها برخورد می‌کنند و به این فکر کنید که چگونه می‌توانید تاکتیک‌های مشابه را به کار ببرید.

۱۰. اهداف واقع بینانه تعیین کنید:

همانطور که قبلاً بررسی کردیم، عوامل تعیین کننده زیادی برای موفقیت وجود دارد. شخصیت، هوش، شرایط و عوامل دیگر همگی می‌توانند در این امر نقش داشته باشند. با این حال، با تعیین اهداف روشن که چالش انگیزشی را ایجاد می‌کنند، می‌توانید به سمت موفقیت حرکت کنید.

افکار نهایی:

با وجود برخی شواهد متناقض در مورد قدرت ذهنیت‌های رشد، بسیاری از مطالعات مزایای بالقوه را کشف کرده‌اند. در ترکیب با سایر عوامل مثبت، به نظر می‌رسد که داشتن چنین رویکردی می‌تواند به یادگیری و پیشرفت شما کمک کند. امیدواریم برخی از مثال‌ها و نکات ذهنیت رشد که ارائه کرده‌ایم، به شما کمک کند تا تعیین کنید که آیا چنین رویکردی برای زندگی شما مفید است یا خیر. با به چالش کشیدن خود و ادامه یادگیری، می‌توانید روی اهداف و پیشرفت شخصی خود کار کنید.

بهتر است از کودکی روی ذهنیت رشد فرزندان خود کارکنید. برای این‌که بتوانید طرز فکر رشد را در آن‌ها تقویت کنید مطلب ۷ گام برای ایجاد ذهنیت رشد در کودکان را مطالعه کنید.

منبع