بسیاری از مردم در سراسر جهان با شرایطی زندگی میکنند که بر کبد آنها تأثیر میگذارد. عوامل خطر برای بیماریهای کبدی عبارتند از: مصرف زیاد الکل، سطح قند خون بالا، چاقی، فشار خون بالا، ویروسها، سطح بالای تری گلیسیرید و کلسترول و غیره. بیماری کبد به روشهای مختلفی درمان میشود، از جمله دارو درمانی، تغذیه درمانی، ایمونوتراپی، تغییر سبک زندگی، جراحی و در مرحله نهایی پیوند کبد. در این مطلب بهترین گیاهان برای سلامت کبد را با هم بررسی میکنیم.
علاوه بر درمانهای استاندارد، بسیاری از مردم به امید بهبود و محافظت از سلامت کبد خود به درمانهای جایگزین از جمله مکملهای گیاهی روی میآورند. در واقع، حدود ۶۵ درصد از افراد مبتلا به بیماریهای کبدی از مکملهای گیاهی استفاده میکنند. در این مطلب چندتا از بهترین گیاهانی که سلامت کبد را بهبود میبخشند، معرفی شده است. برای آشنایی با بیماری کبد چرب مطلب بیماری کبدچرب و علائم و درمانهای آن را مطالعه کنید.
۱. خار مریم (سیلیمارین):
سیلیمارین اغلب شیرخار نامیده میشود. از گروهی از ترکیبات استخراج شده از دانههای خار مریم (Silybum marianum) شامل سیلیبین، سیلی کریستین و سیلیدیانین تشکیل شده است. خار مریم بیش از ۲۰۰۰ سال است که برای درمان بیماریهای مجرای صفراوی و کبد استفاده میشود. تحقیقات نشان میدهد که ممکن است خواص محافظتی از کبد داشته باشد. سیلیمارین دارای اثرات آنتی اکسیدانی قوی است و ممکن است به ترویج بازسازی سلولهای کبدی، کاهش التهاب و سودمندی افراد مبتلا به بیماری کبد کمک کند. با این حال، نتایج مطالعات انسانی متفاوت بوده است.
به عنوان مثال، برخی از مطالعات نشان دادهاند که مصرف مکمل سیلیمارین ممکن است به محافظت در برابر پیشرفت بیماری کبدی، افزایش طول عمر در افراد مبتلا به سیروز الکلی و افزایش کیفیت کلی زندگی در افراد مبتلا به بیماری کبد کمک کند.
۲. جینسینگ:
جینسینگ یک مکمل گیاهی محبوب است که به دلیل خواص ضد التهابی قوی خود شناخته شده است. تعدادی از مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان دادهاند که جینسینگ دارای اثرات آنتی اکسیدانی است و ممکن است به محافظت از کبد کمک کند. به علاوه، ممکن است بازسازی سلولهای کبدی را پس از جراحی تقویت کند. علاوه بر این، جینسینگ ممکن است عملکرد کبد را بهبود بخشد. خستگی و التهاب را در افراد مبتلا به بیماری کبد و اختلال عملکرد کبد کاهش دهد. هنگامی که از این گیاه به تنهایی استفاده میشود، تصور میشود برای سلامت کبد نسبتاً بیخطر است. با این حال، جینسینگ پتانسیل واکنش با داروها را دارد که میتواند منجر به آسیب کبدی و سایر عوارض جانبی بالقوه خطرناک شود.
۳. چای سبز:
برخی از مطالعات نشان دادهاند که مصرف مکمل عصاره چای سبز ممکن است به درمان مبتلایان به بیماری کبد کمک کند. مطالعهای بر روی ۸۰ نفر مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) نشان داد که مصرف مکمل با ۵۰۰ میلی گرم عصاره چای سبز در روز به مدت ۹۰ روز به طور قابل توجهی نشانگرهای آسیب کبدی ALT و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را کاهش میدهد. مطالعه ۱۲ هفتهای دیگر روی ۸۰ نفر مبتلا به NAFLD مشاهده کرد که افرادی که روزانه ۵۰۰ میلی گرم عصاره چای سبز مصرف میکردند، در مقایسه با دارونما، بهبود قابل توجهی در AST، ALT و نشانگرهای التهابی داشتند. این درمان همچنین میزان چربی در کبد را کاهش داد.
مصرف چای سبز از کبد در برابر شرایط مختلف کبد از جمله سرطان کبد، هپاتیت، سیروز، کبد چرب (استئاتوز کبدی) و بیماری مزمن کبد محافظت میکند. در حالی که مصرف چای سبز برای اکثر مردم بیخطر تلقی میشود، در موارد نادر، مکملهای عصاره چای سبز با آسیب حاد کبد مرتبط است.
۴. شیرین بیان:
اگر چه زمانی که به شیرین بیان فکر میکنیم، معمولاً آب نبات جویدنی به ذهن خطور میکند، اما شیرین بیان واقعاً یک گیاه با خواص دارویی قوی است. ریشه شیرین بیان دارای اثرات ضد التهابی، ضد ویروسی و محافظت از کبد است. جزء فعال اصلی ریشه شیرین بیان ترکیب ساپونین گلیسیریزین است که معمولاً در طب سنتی چینی و ژاپنی برای درمان بسیاری از بیماریها از جمله بیماری کبد استفاده میشود. درمان با عصاره شیرین بیان ممکن است برای افرادی که بیماریهای خاص کبدی دارند مفید باشد. مطالعهای بر روی ۶۶ فرد مبتلا به بیماری کبد چرب نشان داد که مصرف مکمل ۲ گرم عصاره ریشه شیرین بیان در روز به مدت ۲ ماه به طور قابل توجهی ALT و AST را در مقایسه با درمان با دارونما کاهش میدهد.
۵. زردچوبه:
زردچوبه و جزء فعال اصلی آن کورکومین با انواع فواید سلامتی چشمگیر مرتبط هستند. این ماده دارای خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی قوی است، که این گیاه را به گزینهای محبوب برای مبتلایان به بیماری کبد تبدیل میکند. یک مطالعه بر روی افراد مبتلا به NAFLD نشان داد که مصرف روزانه ۵۰۰ میلی گرم زردچوبه به مدت ۸ هفته به طور قابل توجهی محتوای چربی کبد و سطوح AST و ALT را در مقایسه با گروه دارونما کاهش داد. مطالعه دیگری بر روی ۷۰ فرد مبتلا به NAFLD نشان داد که افرادی که به مدت ۱۲ هفته ۵۰۰ میلی گرم کورکومین و ۵ میلی گرم پیپرین در روز مکمل دریافت کردند، در مقایسه با گروه دارونما، کاهش قابل توجهی در کلسترول ALT، AST، LDL (بد) و نشانگرهای التهابی داشتند.
۶. سیر:
اگرچه سیر از نظر گیاه شناسی یک سبزی محسوب میشود، اما جزء محبوب بسیاری از داروهای گیاهی است. حاوی ترکیبات گیاهی آنتی اکسیدانی و ضد التهابی قوی مانند آلیسین، آلیین و آجوئن است که ممکن است به سلامت کبد کمک کند. یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ روی ۹۸ فرد مبتلا به NAFLD نشان داد که افرادی که ۸۰۰ میلی گرم پودر سیر در روز به مدت ۱۵ هفته مصرف کردند، کاهش قابل توجهی در سطوح ALT، AST، LDL (بد) و تری گلیسیرید در مقایسه با گروه دارونما داشتند. علاوه بر این، ۵۱٪ از شرکت کنندگان در گروه سیر بهبودهایی را در شدت تجمع چربی کبد نشان دادند.
مطالعه دیگری روی بیش از ۲۴۰۰۰ بزرگسال نشان داد که مردانی که بیش از ۷ بار در هفته سیر خام مصرف میکنند تا ۲۹ درصد کمتر در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب هستند. اگرچه مصرف سیر خام رابطه معکوس با NAFLD در مردان داشت، این ارتباط در زنان مشاهده نشد. اگرچه سیر خام به طور کلی بیخطر در نظر گرفته میشود، اما مکملهای سیر غلیظ ممکن است باعث آسیب کبدی در برخی افراد شود.
۷. زنجبیل:
ریشه زنجبیل یک عنصر محبوب در آشپزی است و همچنین معمولاً به عنوان یک درمان دارویی برای بسیاری از بیماریها از جمله بیماری کبد استفاده میشود. یک مطالعه ۱۲ هفتهای بر روی ۴۶ فرد مبتلا به NAFLD نشان داد که مکمل با ۱۵۰۰ میلی گرم پودر زنجبیل در روز به طور قابل توجهی باعث کاهش ALT، کلسترول کل و LDL (بد)، قند خون ناشتا و نشانگر التهابی پروتئین واکنشی C (CRP) میشود. ریشه زنجبیل حاوی ترکیبات قدرتمندی از جمله جینجرول و شوگاول است که به مهار التهاب و محافظت از کبد در برابر آسیب سلولی کمک میکند که این امر باعث بهبود کبد میشود. به علاوه، زنجبیل ممکن است به محافظت از کبد شما در برابر سمومی مانند الکل کمک کند.
۸. دانشن:
دانشن مادهای است که معمولا در طب سنتی چینی استفاده میشود. این ریشههای خشک شده گیاه مریم گلی نیز نامیده میشوند. مطالعات انسانی و حیوانی نشان داده است که دانشن ممکن است اثرات مثبتی بر سلامت کبد داشته باشد. مطالعات حیوانی نشان میدهد که دانشن ممکن است به محافظت در برابر بیماریهای کبدی مرتبط با الکل و ترویج بازسازی بافت کبد کمک کند، در حالی که برخی از مطالعات انسانی نشان میدهند که تزریق دانشن ممکن است در کنار سایر داروهای گیاهی به درمان فیبروز کبد کمک کند.
۹. گون:
گون گیاهی خوراکی است که معمولا در طب سنتی چینی استفاده میشود. سرشار از ترکیبات دارویی از جمله ساپونینها، ایزوفلاونوئیدها و پلی ساکاریدها است و خواص درمانی قدرتمندی دارد. به طور کلی بیخطر در نظر گرفته میشود و با آسیب کبدی مرتبط نیست. با این حال، میتواند با برخی داروها تداخل داشته باشد. مطالعات جوندگان نشان میدهد که گون ممکن است به محافظت در برابر فیبروز و کبد چرب ناشی از رژیم غذایی پرچرب در صورت استفاده به تنهایی یا در ترکیب با گیاهان دیگر کمک کند.
برای درمان بیماری کبد چرب مطلب ۱۰ درمان خانگی برای بیماری کبدچرب را مطالعه کنید.