عید نوروز

ایرانی‌ها دقیق‌ترین تقویم دنیا را به لطف شخصی به اسم عمرخیام دارند، به طور دقیق ۳۶۵ روز و ۶ ساعت که بعد از چهار سال به ۳۶۶ روز تبدیل می‌شود. اما علم فیزیک و نجوم به ما نمی‌گوید که چرا اعتدال مارس، زمانی که سال قدیم به سال جدید تبدیل می‌شود، اولین روز بهار و عید نوروز است. برای آن باید جهانبینی، اساطیر، الهیات و فلسفه ایرانیان را ببینیم. برخی برای تعیین معیشت خود به مزارع کشاورزی، زمین و محصولات کشاورزی وابسته هستند. این افراد درک دقیق و کامل‌تری از بهار دارند. به همین دلیل، بهار برای این دسته از افراد تعریف کاملا متفاوتی دارد.

معنای نوروز

سال‌ها پیش زرتشت به زمین با علم کشاورزی اعتبار بخشید، بدین ترتیب سبک زندگی کشاورزی و نیز محصولات آن قداست خاصی یافت. هر چیزی که به زندگی، نور می‌بخشید و خوب بود، مقدس شمرده می‌شد. برعکس، هر چیزی سیاه و مضر برای زندگی بود مانند مرگ، پاییز و زمستان که حیات گیاهی و محصولات کشاورزی متوقف می‌کرد، مذموم، مردود و غیرقابل قبول بود. ایرانیان همیشه در پاییز و زمستان منتظر بهار بوده‌اند، بنابراین بسیار طبیعی است که پایان زمستان و آغاز بهار را با فرا رسیدن بهار جشن بگیرند. به همین دلیل است که نوروز یعنی زندگی نو، روز نو.

بهار و زمستان در اساطیر ایران

اگر به کل دین زرتشتی و اساطیر ایرانی نگاه کنیم، تنها یک چیز مشخص است: تضاد دائمی روح ویرانگر و روح خلاق مقدس. بهار سرچشمه‌ی همه‌ی حیات است، زمان تولد دوباره‌ی زمین و سبز شدن درختان ولی زمستان مرگ است زیرا حیات را از بین می‌برد. 

پس بهار و زمستان به نوعی با هم در جنگ بودند. نوروز خیلی بیشتر از آغاز سال جدید است. به عبارت دیگر، در درون انسان نیز باید نبرد بین خیر و شر وجود داشته باشد. با فرا رسیدن نوروز، این نبرد نیز باید به تجدید آن‌ها منجر شود. فلسفه نوروز همین است. جشن گرفتن زندگی پس از جنگ طولانی به معنای امید، ادامه زندگی، پیروزی نهایی خیر بر شر است. کلمات زیادی برای توصیف بهار وجود دارد. از متون کهن درمی‌یابیم که ایرانیان موظفند در بهار و نوروز خود را نو کنند.

داستان‌های زیادی برای نوروز نقل شد، مثلا جمشید که اولین پادشاه و اولین نمونه‌ی انسان اولیه بود، در این روز بر شر غلبه کرد و تاج‌گذاری او درست در اولین روز بهار بود.

جشن عید نوروز

ایرانیان از قدیم‌الایام آیین زیبایی را تشکیل می‌دادند که بعدها به آئین نوروز معروف شد. نوروز یک جشن جهانی در میان همه‌ی فارسی‌زبانان (و برخی غیرفارس) در جهان است. با وجود مخالفت‌ها و کارشکنی‌ها، این جشن به نام ایران ثبت شد. نوروز در شهرهای مختلف ایران آداب و رسوم مختلفی دارد و در میان اقوام آن نوروز را به شکل‌های مختلف جشن می‌گیرند. اما آن‌چه اغلب در همه این مراسم رایج است سفره‌ای است که به آن «هفت‌سین» می‌گویند.

هفت‌سین

هفت‌سین، هفت دانه خوراکی است که در فارسی با حرف «س» شروع می‌شود. هفت دانه‌ای که اگر در زمین کاشته شود، سبز می‌شود و برای ایرانیان در طول سال برکت و سلامتی، عشق، امید، همدلی و مشارکت به ارمغان می‌آورد. تا کنون به این‌که هفت‌سین چیست فکر کرده‌اید؟ برای اطلاعات بیشتر در مورد هفت سین مطلب هفت‌سین اصلی‌ترین نماد نورود را مطالعه کنید

هفت‌سین: شامل سنجد، سیب، سمنو، سیر، سبزه، سماق و سرکه می‌شود.

هفت‌سین نه تنها اهمیت بهار و محصولات کشاورزی در نوروز را نشان می‌دهد، بلکه این دانه‌های نمادین ایرانیان را برای پی بردن به مسائلی چون دوستی و اتحاد بین یکدیگر، صلح و آشتی نیز تشویق می‌کند. نوروز پیام‌آور صلح برای همه جهان است. پیام‌آور شادی که هیچ چیز در دنیا بدیهی نیست پس تا زمانی که زنده‌ایم و وقت داریم باید قدر کنار هم بودن را بدانیم. سنت دیگری که پیام صلح نوروز را تأیید می‌کند، جلسه‌ای است به نام «عید دیدنی». اعضای کوچک‌تر خانواده به دیدار بزرگ‌ترها مانند پدر و مادر یا پدربزرگ و مادربزرگ خود می‌روند. مردم برای نوروز شیرینی می‌پزند. این مراسم پخت و پز یکی از سنت‌های آخرین لحظات زمستان است.

در ادبیات ایران اشعار زیادی با مضمون نوروز سروده شده که همگان را به شادابی دعوت می‌کند.

تعطیلات عید نوروز

عید نوروز در ایران ۱۲ روز تعطیل است. این ۱۲ روز کاملاً نمادین است زیرا طبق نظر فیلسوفان زرتشتی یا جهان‌بینان زرتشتی، کل زندگی جهان و آفرینش دوازده هزار سال است. این ۱۲ روز نوروز نشان‌دهنده دوازده هزار سال است. زیرا در پایان این ۱۲۰۰۰ سال، آخرالزمان اتفاق خواهد افتاد و همه چیز به کلی بهم می‌ریزد. فقط برای این‌که این پیچیدگی در سال جدید برایشان بدشانسی نیاورد، در روز سیزدهم فروردین ایرانی‌ها تمایل دارند از خانه‌های خود بیرون بروند و وارد طبیعت شوند.

یکی دیگر از نمادهای نوروز این است که یک نفر نقش میر نوروزی را بازی کند. میر نوروز شخصی است که لباس قرمز می‌پوشد و چهره‌ای سیاه دارد و بامزه صحبت می‌کند و آهنگ‌های محلی را با حرکات کمدی می‌خواند. این سنت بعدها به نمایشنامه‌ای کمدی به نام «سیاه بازی» یا نمایش روحی تبدیل شد.

سهم و وظیفه میر نوروزی این بود که به جای شاه با کمال شهامت بر تخت بنشیند تا آشوبی که در روز سیزدهم اتفاق می‌افتد، پادشاه (یا ملکه) کشور را اندوهگین نکند و ایران تنها نماند.