با افزایش سن، یک بیماری به نام پوکی استخوان ممکن است ایجاد شود و باعث از بین رفتن توده استخوانی شود. پوکی استخوان تقریباً ۱۰ میلیون نفر در ایالات متحده و بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار میدهد. در این مطلب میخواهیم به بررسی انواع پوکی استخوان و علائم آن بپردازیم.
پوکی استخوان چیست؟
این بیماری وضعیتی است که باعث از دست دادن تراکم استخوان میشود و در نتیجه استخوانها شکننده و آسیب پذیرتر در برابر شکستگی میشوند.
چه چیزی باعث پوکی استخوان میشود؟
استخوان به طور مداوم در حال بازسازی است تا جایگزین استخوان قدیمی شود و در نتیجه توده استخوانی را افزایش دهد. اما با افزایش سن، توده استخوانی سریعتر از آنچه که ایجاد میشود تحلیل میرود. در نتیجه، توده استخوانی بیش از آنچه که بتواند جایگزین شود، از بین میرود و استخوانها را شکننده و ضعیف میکند. به طور کلی، تراکم استخوان در مردان و زنان پس از ۳۵ سالگی شروع به کاهش میکند.
انواع مختلف پوکی استخوان:
پزشکان ارتوپد معمولا بین دو نوع مختلف پوکی استخوان، اولیه و ثانویه تمایز قائل میشوند.
پوکی استخوان اولیه با روند طبیعی پیری مرتبط است. بین وجود دو هورمون استروژن و پروژسترون و سرعت از دست رفتن استخوان ارتباط وجود دارد. استروژن استئوکلاستهایی را که استخوان را تجزیه میکنند و پروژسترون استئوبلاستها را کنترل میکند که به ساخت استخوان جدید کمک میکنند. هورمونهای دیگر نیز بسیار مهم هستند. پوکی استخوان اولیه را میتوان بیشتر به پوکی استخوان «نوع اول اولیه» و «نوع دوم اولیه» تقسیم کرد.
پوکی استخوان نوع اول اولیه:
نوع یک به طور کلی به عنوان پوکی استخوان پس از یائسگی شناخته میشود، زیرا این حالت بیشتر در بین زنانی دیده میشود که یائسگی را پشت سر گذاشتهاند و منجر به کاهش سطح استروژن میشود. پوکی استخوان نوع اول در زنان حدود ۱۰ تا ۱۵ سال پس از یائسگی، معمولاً بین ۵۰ تا ۷۰ سالگی رخ میدهد.
در مردان این نوع به دلیل کاهش مقدار استخوان ترابکولار یا قسمت نرم داخلی استخوان به عنوان پوکی استخوان با گردش بالا نیز شناخته میشود. افرادی که از این نوع پوکی استخوان رنج میبرند نیز بیشتر در معرض خطر شکستگی ستون فقرات و مچ دست هستند. این عمدتاً به دلیل از دست دادن استحکام استخوان و کاهش میزان استخوان ترابکولار موجود در بدنههای مهرهای ستون فقرات و انتهای استخوانهای بلند مانند مچ دست است.
پوکی استخوان نوع دوم اولیه:
پوکی استخوان نوع دوم (همچنین به عنوان پیری شناخته میشود) معمولاً به دلیل کمبود طولانی مدت کلسیم ایجاد میشود. زنان دو برابر بیشتر از مردان از پوکی استخوان نوع دوم رنج میبرند. پوکی استخوان نوع دوم منجر به از بین رفتن ساختار استخوان خارجی و همچنین استخوان ترابکولار داخلی میشود.
مطالعات، کمبود کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی را به دلیل افزایش سن یا فعالیت بیش از حد غدد پاراتیروئید (هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه) به عنوان عوامل خطری که میتوانند این وضعیت را تسریع کنند، مرتبط دانستهاند. به پوکی استخوان نوع دوم اولیه، پوکی استخوان با گردش کم نیز گفته میشود، زیرا سرعت چرخش استخوان در این نوع پوکی استخوان بسیار کمتر است. این نوع پوکی استخوان معمولاً منجر به شکستگی لگن میشود.
پوکی استخوان ثانویه یکی از انواع پوکی استخوان:
پوکی استخوان ثانویه زمانی ایجاد میشود که برخی شرایط پزشکی و داروها بازسازی استخوان را افزایش میدهند که منجر به اختلال در بازسازی استخوان میشود. از دست دادن توده استخوانی به دلیل عدم تعادل بین تولید استخوان جدید و از بین رفتن استخوان قدیمی رخ میدهد که منجر به کاهش سرعت چرخش استخوان میشود.
عدم تعادل در هورمونها ناشی از افزایش فعالیت غدد پاراتیروئید یا هیپرپاراتیروئیدیسم که میتواند منجر به پوکی استخوان ثانویه شود. عدم تعادل هورمونی میتواند از پرکاری تیروئید نیز رخ دهد که ترشح بیش از حد از غدد تیروئید است. پوکی استخوان ثانویه نیز در بین بیماران مبتلا به دیابت رایج است که اغلب میتواند منجر به هیپرگلیسمی یا افزایش سطح گلیکوزوری شود. حتی استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدهای خوراکی میتواند باعث هیپرکورتیزولیسم شود که احتمال ابتلا به این نوع خاص از پوکی استخوان را افزایش میدهد. اختلالاتی که منجر به انبساط حفره مغز استخوان به ضرر استخوان ترابکولار میشود، میتواند بر استحکام استخوان تأثیر بگذارد و منجر به پوکی استخوان شود.
سایر علل پوکی استخوان ثانویه عبارتند از:
شرایط پزشکی:
- تالاسمی
- مولتیپل میلوما
- سوء جذب رودهای
- سرطان خون
- بیماری کبد
- بیماری متاستاتیک استخوان
- سندرم مارفان
- آکرومگالی
- سندرم کوشینگ
- اسکوربوت
داروها:
- آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم
- هپارین
- متوترکسات
- داروهای ضد تشنج
- لاسیکس
- هورمون تیروئید
- درمان با استروئید (کورتیزون).
علائم پوکی استخوان:
به طور معمول، افرادی که از پوکی استخوان رنج میبرند، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و حتی تا زمانی که شکستگی رخ ندهد، از وضعیت آن آگاه نباشند. در برخی موارد، بدشکلی فیزیکی ممکن است رخ دهد، مانند انحنای بالای کمر (کیفوز) ناشی از فروپاشی مهره در ستون فقرات قفسه سینه. با این حال، در بسیاری از موارد، بیمار سالها از پوکی استخوان رنج میبرد، اما کاملاً بیخبر است. به همین دلیل، ارتباط و ملاقات منظم با پزشک، برای سلامت استخوان شما حیاتی است.
پزشک شما را معاینه میکند و سابقه پزشکی شما را قبل از انجام آزمایشهای تشخیصی ارزیابی میکند تا مشخص کند که آیا از پوکی استخوان رنج میبرید یا خیر. اگر پوکی استخوان تشخیص داده شود، پزشک گزینههای درمانی را با شما در میان میگذارد.
پیشگیری از پوکی استخوان:
در حالی که پوکی استخوان ممکن است اجتناب ناپذیر نباشد، عادات مهمی وجود دارد که ممکن است از دست دادن توده استخوانی را کند کرده و باعث تقویت استخوانهای سالم و قوی شود.
این شامل:
- رژیم غذایی سالم
- تمرین منظم
- کاهش یا حذف الکل و سیگار
- ویتامینها و مکملهای کلسیم
هر گونه تغییر در رژیم غذایی یا سطح فعالیت را با پزشک خود در میان بگذارید.
اگر میخواهید با علائم پوکی استخوان بیشتر آشنا شوید میتوانید مطلب علل و علائم پوکی استخوان را مطالعه کنید.