دیابت یک بیماری پیچیده است که میتواند اشکال مختلفی داشته باشد. علاوه بر انواع رایجتر دیابت مانند دیابت نوع ۱، نوع ۲ و دیابت بارداری، انواع دیگری از دیابت وجود دارد که به همان اندازه مهم هستند.
دیابت چیست؟
دیابت گروهی از شرایط است که در آن بدن نمیتواند انسولین کافی یا انسولین تولید کند، یا نمیتواند به درستی از انسولین تولید شده استفاده کند یا نمیتواند ترکیبی از هر دو را انجام دهد. وقتی هر یک از این موارد اتفاق میافتد، بدن نمیتواند قند را از خون به سلولهای شما برساند. این میتواند منجر به افزایش سطح قند خون شود. گلوکز، شکل قند موجود در خون، یکی از منابع اصلی انرژی شماست. کمبود انسولین یا مقاومت به انسولین باعث تجمع قند در خون شما میشود. این می تواند منجر به مشکلات سلامتی شود.
سه نوع اصلی دیابت عبارتند از:
- دیابت نوع یک
- دیابت نوع دو
- دیابت بارداری
چه چیزی باعث دیابت میشود؟
دیابت نوع ۱:
اعتقاد بر این است که دیابت نوع ۱ یک بیماری خود ایمنی است. این بدان معناست که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلولهای بتا در لوزالمعده که انسولین تولید میکنند حمله میکند و آنها را از بین میبرد. این نوع دیابت دائمی است. چه چیزی باعث این حملات میشود، مشخص نیست. ممکن است دلایل ژنتیکی و محیطی وجود داشته باشد. اعتقاد بر این است که عوامل سبک زندگی نقشی ندارند.
دیابت نوع ۲:
دیابت نوع ۲ با مقاومت به انسولین شروع میشود. این بدان معنی است که بدن شما نمیتواند به طور موثر از انسولین استفاده کند، که باعث میشود پانکراس شما انسولین بیشتری تولید کند تا زمانی که نتواند به تقاضای خود پاسخ دهد. سپس تولید انسولین کاهش مییابد که باعث افزایش قند خون میشود. علت دقیق دیابت نوع ۲ ناشناخته است. عواملی که ممکن است باعث این بیماری شوند عبارتند از:
- ژنتیک
- سبک زندگی بیتحرک
- وزن بالا یا چاقی
همچنین ممکن است عوامل بهداشتی و دلایل محیطی دیگری نیز وجود داشته باشد.
دیابت بارداری:
دیابت بارداری توسط هورمونهای مسدود کننده انسولین ایجاد میشود که در دوران بارداری تولید میشوند. این نوع دیابت فقط در دوران بارداری اتفاق میافتد. اغلب در افراد مبتلا به پیش دیابت و با سابقه خانوادگی دیابت دیده میشود. حدود ۵۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت بارداری به دیابت نوع ۲ نیز مبتلا میشوند.
علائم دیابت چیست؟
علائم عمومی دیابت کنترل نشده عبارتند از:
- تشنگی و گرسنگی مفرط
- تکرر ادرار
- خواب آلودگی یا خستگی
- پوست خشک و خارشدار
- تاری دید
- زخمهایی که دیر التیام مییابند
دیابت نوع ۱ اغلب سریعتر ایجاد میشود و میتواند علائمی مانند کاهش وزن یا وضعیتی به نام کتواسیدوز دیابتی ایجاد کند. کتواسیدوز دیابتی زمانی رخ میدهد که قند خون، بسیار بالا باشد اما انسولین در بدن شما کم باشد یا اصلا وجود نداشته باشد. علائم هر دو نوع دیابت میتواند در هر سنی ظاهر شود، اما نوع ۱ معمولا در کودکان و میانسالان ظاهر میشود.
دیابت نوع ۲ میتواند باعث ایجاد لکه در چینهای پوست، در زیر بغل و گردن شود. از آنجایی که تشخیص دیابت نوع ۲ معمولاً بیشتر طول میکشد، ممکن است در زمان تشخیص علائم بیشتری مانند درد یا بیحسی در پاهای خود احساس کنید. دیابت نوع ۲ به طور معمول در افراد بالای ۴۵ سال ظاهر میشود. اما افراد جوان به طور فزایندهای به دلیل سبک زندگی بیتحرک و افزایش وزن به دیابت نوع ۲ مبتلا میشوند.
دیابت چقدر شایع است؟
حدود ۳۷.۳ میلیون نفر از افراد در ایالات متحده دیابت دارند. حدود ۵ تا ۱۰ درصد دیابت نوع ۱ دارند، در حالی که ۹۰ تا ۹۵ درصد دیابت نوع ۲ دارند. ۸۴.۱ میلیون نفر دیگر به پیش دیابت مبتلا هستند. اما اکثر افراد مبتلا به پیش دیابت نمیدانند که به این بیماری مبتلا هستند. پیش دیابت زمانی اتفاق میافتد که گلوکز خون شما بالا رفته، اما آنقدر بالا که دیابت در نظر گرفته شود. اگر سابقه خانوادگی این بیماری را داشته باشید، احتمال ابتلا به دیابت بیشتر است.
سایر عوامل خطر برای دیابت نوع ۲ عبارتند از:
- داشتن سبک زندگی بیتحرک
- زندگی با اضافه وزن یا چاقی
- داشتن دیابت بارداری یا پیش دیابت
عوارض احتمالی دیابت چیست؟
معمولاً عوارض دیابت در طول زمان ایجاد میشود. مدیریت ضعیف قند خون، خطر عوارض جدی را افزایش میدهد که میتواند زندگی را تهدید کند. عوارض مزمن عبارتند از:
- بیماری عروقی که میتواند منجر به حمله قلبی یا سکته شود.
- مشکلات چشمی (رتینوپاتی)
- عفونت یا شرایط پوستی
- آسیب عصبی (نوروپاتی)
- آسیب کلیه (نفروپاتی)
- قطع عضو به دلیل نوروپاتی یا بیماری عروقی
دیابت نوع ۲ ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد، به خصوص اگر قند خون شما به خوبی مدیریت نشود.
عوارض در بارداری:
سطح بالای قند خون در دوران بارداری میتواند خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:
- فشار خون بالا
- پره اکلامپسی
- سقط جنین یا مردهزایی
- نقائص هنگام تولد
انواع مختلف دیابت چگونه درمان میشوند؟
مهم نیست که چه نوع دیابتی دارید، برای مدیریت آن باید با پزشک خود همکاری نزدیک داشته باشید. هدف اصلی این است که سطح گلوکز خون را در محدوده هدف خود نگه دارید. پزشک به شما اطلاع میدهد که محدوده هدف شما چقدر باید باشد. اهداف با نوع دیابت، سن و وجود عوارض متفاوت است. اگر دیابت بارداری دارید، هدف قند خون شما کمتر از افراد مبتلا به سایر انواع دیابت خواهد بود. فعالیت بدنی بخش مهمی از مدیریت دیابت است. از پزشک خود بپرسید که چند دقیقه در هفته باید به ورزش هوازی بپردازید. رژیم غذایی نیز مهم است. همچنین باید فشار خون و کلسترول خود را کنترل کنید.
درمان دیابت نوع ۱:
همه افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ باید انسولین مصرف کنند زیرا آسیب به پانکراس دائمی است. انواع مختلفی از انسولین با زمان شروع، اوج و مدت زمان متفاوت موجود است. انسولین درست زیر پوست تزریق میشود. پزشک نحوه صحیح تزریق و چرخش محلهای تزریق را به شما نشان میدهد. شما همچنین میتوانید از پمپ انسولین استفاده کنید. پمپ انسولین دستگاهی است که در خارج از بدن بیمار قرار میگیرد و وظیفه تزریق انسولین به زیر پوست افراد دیابتی را دارد و میتواند برای آزادسازی دوز مشخص انسولین برنامه ریزی شود. افراد مبتلا به دیابت باید سطح قند خون خود را در طول روز کنترل کنند. در صورت لزوم، ممکن است برای مدیریت کلسترول، فشار خون بالا یا سایر عوارض نیز نیاز به مصرف دارو داشته باشید.
درمان دیابت نوع ۲:
دیابت نوع ۲ را میتوان با رژیم غذایی و ورزش کنترل کرد و گاهی اوقات حتی معکوس کرد. همچنین میتوان آن را با انواع داروها برای کمک به مدیریت قند خون درمان کرد. داروی خط اول معمولاً متفورمین (Glumetza، Glucophage، Fortamet، Riomet) است. این دارو با کاهش تولید گلوکز در کبد عمل میکند. اگر متفورمین مؤثر نباشد، پزشک میتواند داروی دیگری را تجویز کند. شما باید به طور مداوم سطح قند خون خود را کنترل کنید. همچنین ممکن است به داروهایی برای کمک به مدیریت فشار خون و کلسترول نیاز داشته باشید.
جلوگیری:
هیچ پیشگیری شناخته شدهای برای دیابت نوع ۱ وجود ندارد. اما شما میتوانید خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهید اگر:
- وزن خود را مدیریت کنید و روی یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی تمرکز کنید.
- به طور منظم تمرین و ورزش کنید.
- از سیگار کشیدن، تری گلیسیرید بالا و سطوح پایین کلسترول HDL خودداری کنید.
اگر دیابت بارداری یا پیش دیابت دارید، این عادات میتوانند شروع دیابت نوع ۲ را به تاخیر بیندازند یا از آن جلوگیری کنند.
اگر شما به دیابت مبتلا هستید پیشنهاد میکنیم مطلب بدترین مواد غذایی که باعث افزایش قند خون میشوند را مطالعه کنید.